www.KazimierzProszynski.com

Kazimierz Prószyński

Ur. 4 kwietnia 1875 w Warszawie, zm. 13 marca 1945 w obozie koncentracyjnym w Mauthausen-Gusen.

Wynalazca, konstruktor kamer filmowych i aparatów kinematograficznych. Twórca pleografu, biopleografu i aeroskopu. Syn Konrada Prószyńskiego (Promyka).

W tej chwili więcej informacji o Kazimierzu Prószyńskim można znależć pod następującymi adresami:

pl.wikipedia.org – notka w polskiej wikipedii;
en.wikipedia.org – notka w angielskiej wikipedii;
fr.wikipedia.org – notka we francuskiej wikipedii;
ru.wikipedia.org – notka w rosyjskiej wikipedii;

Profesor Władysław Jewsiewicki, filmoznawca specjalizujący się m.in. w historii początków kina, napisał książkę o Kazimierzu Prószyńskim. Książka ta miała dwa wydania:

Pierwsze, z 1954 roku, ukazało się pod tytułem Kazimierz Prószyński. Polski wynalazca filmowy (Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1954);
Drugie, zmienione, ukazało się w 1974 roku pod tytułem Kazimierz Prószyński (Interpress 1974) i nie miało podtytułu.

Tę drugą, późniejszą wersję książki (skan z oryginału, PDF, 19 MB) można:

przeczytać online, klikając TEN LINK;
lub pobrać w postaci zzipowanej, klikając TEN LINK.

Oba wydania różnią się od siebie wstępami, tekst w drugim wydaniu został w sposób istotny przeredagowany, ale materiał ilustracyjny (zdjęcia) jest niemal ten sam. W pierwszym wydaniu jest dłuższy wstęp a na końcu są cztery istotne dodatki, których nie ma w drugim. Te dodatki to: chronologiczny przegląd ważniejszych osiągnięć Kazimierza Prószyńskiego (zamieszczony powyżej), przypisy oraz źródła i literatura.

Dodatki, których nie ma w wydaniu drugim, można zobaczyć, klikając TEN LINK (skan z oryginału, PDF, 48 MB).

Chronologiczna lista ważniejszych osiągnięć Kazimierza Prószyńskiego

(z książki Wiesława Jewsiewickiego Kazimierz Promyk. Polski wynalazca filmowy)

1894	Pierwszy wynalazek Prószyńskiego dotyczył konstrukcji aparatu kinematograficznego pleografu, w którym elementem istotnym było słuszne rozpracowanie skokowego i równomiernego przesuwu taśmy. Nastapiło to jeszcze przed ogłoszeniem patentu na kinematograf przez braci Lumière we Francji.

1898	Konstrukcja aparatu kinematograficznego bio-pleografu, za pomocą którego Prószyński dokonał pierwszej próby usunięcia drgań obrazów z ekranu podczas projekcji.

1898	Interesujące rozwiązanie zasad przenoszenia obrazów na odległość za pomocą elektryczności z wykorzystaniem właściwości selenu. Mogło mieć duży wpływ na późniejszy wynalazek telewizji.

1906	Udoskonalony pleograf. W zwiazku z jego konstrukcją Prószyński ostatecznie wypracował zasadę budowy chwytaka (greifera), stosowanego później z pewnymi modyfikacjami jedynie w kamerach do zdjeć, szczególnie w kamerach typu Debrie.

1909	Odkrycie Prószyńskiego dotyczące usuniecia drgan obrazów z ekranu podczas projekcji - tak zwany obturator - uznane przez Francuską Akademię Nauk w dniu 7 czerwca 1909 roku.

1910	Uznanie przez Francuską Akademię Nauk wynalazku Prószyńskiego, dotyczacego konstrukcji pierwszej ręcznej kamery filmowej — aeroskopu. Odtąd datuje się szerokie zastosowanie tej kamery w wielu dziedzinach życia oraz szybki rozwój filmu dokumentalnego i naukowo-oświatowego.

1912	Konstrukcja pierwszego modelu aparatu amatorskiego Oko na film szeregowy (ostateczne opracowanie prototypu produkcyjnego nastąpiło dopiero w 1915 roku).

1912	Opracowanie zasad zapisu dźwieku.

1913	Realizacja dwóch filmów dżwiękowych w wytwórni Warwick Trading Co w Londynie.

1917	Zastosowanie kamery aeroskop do pierwszych filmowych zdjeć lotniczych, po dokonaniu przez Prószyńskiego pewnych modyfikacji.

1918	Realizacja eksperymentalnego filmu dżwiękowego w Stanach Zjednoczonych.

Do powyższej listy należy dołączyć jeszcze jeden wynalazek, pierwszy historycznie. Prószyński w czasie studiów na Politechnice w Liège, które rozpoczął w 1894 roku, wymyślił urządzenie pomagające w wysyłce tygodnika, wydawanego przez jego rodzinę. Zbudował je w Polsce, po powrocie ze studiów. Ekspedytor uniwersalny, tak nazwał to urządzenie, składał czterokrotnie na pół zadrukowany arkusz „Gazety Świątecznej”, zakładał nań opaskę i naklejał etykietę z adresem prenumeratora. W 1897 roku uzyskał nań patent w berlińskim urzędzie patentowym, w czym pomógł mu przyjaciel, Mieczysław Karłowicz, studiujący wtedy w Berlinie.

Inne materiały: